Tác giả: Ngô Tất Tố
Nguồn: truyenviet.com
Độ dài: 21 chương
Lời mở đầu:
Ngày nay nghe đến hai từ "Lều Chõng", có lẽ nhiều
người sẽ lấy làm lạ vì những từ ấy từ biệt chúng ta mà đi tới chỗ mất tích đã
gần ba chục năm nay. Nhưng mà trước hơn hai chục năm đi ngược trở lên, cho đến
hơn một nghìn năm, "Lều" "Chõng" đã làm chủ vận mệnh của
giang sơn cũ kỹ mà người ta tán khoe là "bốn nghìn năm văn hiến".
Những ông ngồi trong miếu đường làm rường cột cho nhà nước, những ông ở nơi
tuyền thạch, làm khuôn mẫu cho đạo đức phong hóa, đều ở trong đám "lều
chõng" mà ra. Lều chõng với nước Việt Nam chẳng khác một đôi tạo vật đã
chế tạo đủ các hạng người hữu dụng hay vô dụng. Chính nó đã làm cho nước Việt Nam
trở nên một nước có văn hóa. Rồi lại chúng nó đã đưa nước Việt Nam
đến chỗ diệt vong. Với chúng, nước Việt Nam trong một thời kỳ rất dài kinh
qua nhiều cảnh tượng kỳ quái, khiến cho người ta phải cười, phải khóc, phải
rụng rời hồn vía.
Ngô Tất Tố
Thời vụ số 109 ra ngày 10-3-1939