Vì nghèo nên phải đắn đo.
Ngày xưa có người đi lính đã lâu năm, lúc mãn khóa, trong lưng chỉ còn 3 đồng bạc.
Anh ta đi qua một cái chợ, trong bụng đói lắm, nhưng không biết mua cái gì ăn cho vừa túi tiền.
Khi dạo qua hàng cháo, nhà hàng mời ăn, anh ta nói:
- Cháo ăn lỏng vỏng, tôi chẳng ăn cháo.
Khi lượn qua hàng xôi, nhà hàng mời ăn, anh ta nói:
- Lòng đang bồi hồi, tôi chẳng ăn xôi.
Đi qua hàng khoai lang, thấy bày ra từng củ, nhà hàng chào mời. Anh ta nghĩ bụng ăn khoai lang có lẽ vừa túi tiền, anh ta hỏi:
- Mấy đồng một củ?
Nhà hàng nói: - Ba đồng.
Anh ta trả giá: - Hai đồng bán không?
Nhà hàng:- Thôi tôi bán rẻ cho cậu đấy.
Người lính ngồi xuống ghế, vắt chân chữ ngũ, chọn một củ khoai, bóc vỏ tươm tất, để lại một bên, thế là xong bữa ăn khoai. Ăn xong, anh ta làm ra vẻ, gọi nhà hàng bảo:
- Bớ cô nhà hàng cho tôi bát nước.
Lúc nhà hàng đi vào múc nước, anh ta còn đói, vội bốc nghay đống vỏ khoai lúc nãy nhét vào miệng. Nhà hàng cầm gáo nước quay ra, thấy anh ta đang lúng búng nhai liền hỏi:
- Cậu ăn gì đó?
Nói là ăn vỏ khoai thì xấu hổ, anh ta phải nói: Tôi ăn đồng đậu.
Nhà hàng nói: - Một đồng đậu hai đồng khoai là 3 đồng.
Bấm bụng chỉ có 3 đồng, mà nhà hàng tính cả 3 đồng rồi, người lính đau khổ moi tiền trả rồi buồn bã ra đi, không dám ngó tới bát nước nhà hàng vừa bưng ra nữa.
Vì chuyện này nên thiên hạ có câu:
Bắt chân chữ ngũ,
Đánh củ khoai lang,
Bớ mụ nhà hàng,
Cho ta bát nước.
(Nguồn Đoàn Xuân Hà
