Cổ tích người Thượng gốc Thái. Cô gái dũng cảm như bà Trưng bà Triệu miền xuôi.
Ngày xưa ở đất Phong thổ, có người thiếu nữ dũng cảm khác thường tên là Hàn. Rại vùng nàng ở thường có giặc Tàu tới phá. Để đánh lại quân giặc, nàng Hàn kêu gọi các dũng sĩ và toàn bộ lạc tập họp chống trả.
Một lần giặc kéo qua biên giới rất đông. Nàng Hàn cùng số quân ít ỏi đã quyết chiến đuổi giặc lui về qua biên giới. Trong khi đuổi giặc chạy thua, nàng Hàn đi đến dòng suối uông nước, nàng bảo những người đi theo rằng: từ đây giặc sẽ không dám đem quân xâm chiếm nữa, rồi nàng bay thẳng lên trời.
Dân chúng nhớ ơn nàng, đã dựng một nơi thờ nàng để nhớ ơn. Vài thắng cảnh ở đất Phong thổ ngày nay cũng còn dấu tích nhắc đến nàng Hàn. Trong câu truyện cổ tích, các tuông múa hát, người ta nói đến vị nữ anh thư miền thượng Bắc Việt, họ coi như bà Trưng, bà Triệu của miền xuôi.
(Nguồn Đoàn Xuân Hà
