Từ ngày thứ hai, 18 tháng 8 năm 1572, lễ hội tưng bừng diễn ra tại cung điện Louvre. Trong những ngày ấy, tất cả các cửa sổ của toà Hoàng cung cổ kính đều được chiếu sáng rực rỡ thay cho cái vẻ âm u mà người ta vẫn thấy thường ngày.
Nếu trước đây các quảng trường và phố xá đều vắng vẻ khi chuông đồng hồ ở Saint-Germain l Auxerrois mới điểm chín giờ tối, thì nay dù đã nửa đêm ở đó vẫn còn tấp nập, nhộn nhịp những đám thị dân.
Trong bóng đêm, đó là những đám đông chen chúc, hỗn độn mang một vẻ dữ tợn như mặt biển tối sầm sôi động với những ngọn triều gầm réo. Những đợt triều đó, gồm hàng nghìn con người, tràn lên mặt kè sông, đổ vào các phố Fossés Saint-Germain, rồi dội vào chân tường điện Louvre, vào chân tường dinh thự de Bourbon.
Nhưng có lẽ bắt nguồn ngay từ chính lễ hội này, một điều gì đó vừa bí ẩn vừa ghê gớm đang xuất hiện trong đám dân chúng này. Họ cảm thấy sự tưng bừng mà họ đang chứng kiến đây chỉ là màn giáo đầu cho một sự kiện nào đó vào tuần tới mà chính họ sẽ là những kẻ tham gia cuồng nhiệt nhất.
Lẻ hội này chính là lễ thành hôn giữa công chúa Marguerite de Valois, con gái vua Henri II và là em vua Charle IX với Henri de Bourbon vua xứ Navarre. Sáng nay, trên một chiếc bục lớn trước cửa nhà thờ Đức Bà, Hồng y giáo chủ de Bourbon đã làm phép cưới cho đôi uyên ương theo đúng lễ nghi được dành riêng cho hôn lễ các công chúa nước Pháp.
Đây là cuộc hôn nhân khiến hết thảy mọi người đều ngạc nhiên. Những người sáng suốt nhất cũng phải vắt óc suy đoán.
Người ta không tài nào hiểu nổi vì sao phe Tân giáo và Cơ đốc giáo xưa nay vốn thù nghịch nhau giờ lại xích lại gần nhau đến như vậy. Làm sao ông hoàng Condé trẻ tuổi lại có thể tha thứ cho quận công hoàng đệ d Anjou về việc cha ông bị tên Montesquiou ám sát tại Jarnac? Làm sao quận công de Guise trẻ tuổi lại có thể tha thứ cho đô đốc de Coligny về việc cha mình bị Poltrot de Méré giết hại tại Orléans. Chưa hết! Cách đây chưa đầy hai tháng, hoàng hậu Jeanne de Navarre, người vợ can đảm của Antoine de Bourbon yếu đuối, người mẹ đã dẫn dắt con trai mình tới cuộc hôn nhân vương giả này, đã qua đời. Nhiều tin đồn kỳ lạ được lan đi quanh cái chết đột ngột đó. Khắp nơi dậy lên tiếng xì xầm, thậm chí còn có kẻ dám lớn tiếng cho rằng do bà đã phát giác được điều bí mật gì đó rất khủng khiếp nên Thái hậu Catherine de Médicis sợ bị tiết lộ, đã cho đầu độc bà bằng một đôi găng tay tẩm hương do một gã nào đó tên là René, người xứ Florence, vốn nổi tiếng khéo léo về các công việc loại này, chế tạo. Tiếng đồn ngày càng lan rộng và càng được khẳng định, vì sau khi bà hoàng vĩ đại này tạ thế, theo yêu cầu của con trai bà, hai thầy thuốc, trong đó có ông Ambroise de Paré nổi tiếng đã được phép mổ và nghiên cứu tử thi, trừ bộ não. Song thật oái oăm, vì Jeanne de Navarre đã bị đầu độc bằng đường khứu giác, nên chỉ có bộ não có thể để lại dấu vết của tội ác đó thì lại không được phép khám nghiệm.
Người ta còn được biết vua Charle đã có một sự kiên trì đáng kinh ngạc đối với cuộc hôn nhân này đến mức được coi như một kẻ ương ngạch. Bởi vì xét cho cùng, ngoài việc đem lại hoà bình trong vương quốc, nó còn mở cửa để thu hút về Paris những thủ lĩnh Tân giáo chủ chốt, điều mà những người theo đạo Cơ đốc vẫn e ngại.
Vì cặp tân hôn này, vợ thì theo đạo Cơ đốc, chồng thì theo Tân giáo, nên người ta buộc phải đề đạt tới Grégoire, là đấng tối cao tại Rome, xin được miễn trừ. Khi thấy lệnh miễn trừ đến chậm, Jeanne de Navarre tỏ ra rất lo ngại. Một hôm bà đã bày tỏ với Charle IX nỗi e ngại rằng lệnh miễn trừ có thể không đến thì được nhà vua trả lời:
- Xin đừng quá e ngại, cô thân mến ạ! Cháu còn tôn trọng cô hơn cả đức giáo hoàng và yêu quý em gái cháu hơn là cháu lướng. Tuy cháu không phải là người Tân giáo nhưng cháu cũng không phải là thằng ngốc và nếu cái ông giáo hoàng ấy quá đần thì đích thân cháu sẽ cầm tay Margot đến cưới con trai cô giữa những lời giảng kinh Tân giáo.
Lời đó lập tức được truyền từ cung Louvre tới khắp thành phố, làm hả lòng hả dạ những người Tân giáo đồng thời khiến những người Giatô phải hậm hực, suy nghĩ. Những người này đang tự hỏi xem liệu có phải nhà vua đã thực sự phản lại họ không hay ông ta chỉ đóng một tấn tuồng mà một sớm một chiều nó sẽ được kết thúc một cách hết sức bất ngờ.
Đối với Charle IX, nhiều điều thật không giải thích nổi, nhất là thái độ của ông đối với đô đốc de Coligny, người đã điên cuồng chống lại nhà vua trong suốt năm, sáu năm nay. Và cũng trong thời gian đó, Charle IX đã từng treo giá cái đầu ông này một trăm năm mươi ê quy vàng. Ấy thế mà nay nhà vua chỉ tin dùng có mỗi mình ông ta, lại còn gọi ông ta là cha và cao giọng tuyên bố rằng từ nay trở đi chỉ có ông ta là người xứng đáng được quyền điều khiển chiến cuộc. Đến nỗi Thái hậu Catherine de Médicis, người điều khiển chính các hành động, ý đồ, thậm chí cả nguyện vọng của nhà vua trẻ tuổi này, cũng phải tỏ ra lo ngại thực sự.
Điều lo ngại này không phải là vô căn cứ, vì trong một lúc thổ lộ tâm tình, Charle IX đã bày tỏ với đô đốc về cuộc chiến ở Flandres như sau:
- Thưa cha, có một điều phải lưu ý: đó là Thái hậu. Như cha đã biết, bà ta cứ muốn dúng mũi vào mọi việc. Hiện nay bà ta còn chưa biết tí gì về việc này. Chúng ta phải giữ kín để bà ta mù tịt, vì con biết lúc nào bà ta cũng cứ sôi sục lên, bà ta sẽ làm hỏng việc mất.
Dù lõi đời và khôn ngoan đến mấy, Coligny cũng khó mà nghi ngờ một sự tin cậy hoàn toàn đến như vậy. Trước đó, ông đến Paris lòng đầy nghi kỵ và trước khi ông rời Châtillon, một bà già nông dân đã quỳ sụp xuống chân ông kêu khóc: "Ôi, thưa ngài, ông chủ tốt bụng của chúng con, xin người đừng đi Paris. Nếu người tới đó, người sẽ chết cùng với tất cả những ai đi theo người". Nhưng rồi nỗi nghi ngại trong ông cũng dần dần tan biến. Nó cũng tan biến đối với Téligny, con rể ông, người được nhà vua ban cho những ân sủng đặc biệt, được nhà vua gọi là người anh em và xưng hô cậu cậu tớ tớ như ông thường cư xử với những người bạn thân nhất của mình.
Vì vậy trừ một vài kẻ còn định kiến và đa nghi, hết thảy những người Tân giáo đều cảm thấy yên lòng. Cái chết của cố hoàng hậu Jeanne de Navarre được coi là hậu quả của bệnh sưng màng phổi. Trong những gian phòng rộng lớn ở Louvre tràn ngập những người Tin lành với lòng tin tưởng rằng, nhờ cuộc hôn nhân của thủ lĩnh Henri trẻ tuổi, họ sẽ được quay lại cái thời giàu sang phú quý.
Đô đốc de Coligny, La Rochefoucault, ông hoàng Condé, Téligny, tóm lại là tất cả những nhân vật đầy thế lực của giáo phái này, những người mà ba tháng trước đây vua Charle và Thái hậu Catherine đã nhăm nhăm muốn treo cổ, đều hoan hỉ thấy mình được nghênh tiếp trọng thể và bỗng chốc trở nên đầy thế lực ở Paris.
Chỉ còn Thống chế Monmorency là người duy nhất không tài nào tin được sự hoà hợp lạ lùng này. Không một lời hứa hẹn nào có thể làm xiêu lòng ông, không một sự giả dối nào có thể che được mắt ông, cho nên ông vẫn một mực ẩn dật trong lâu đài của mình ở Isle – Adam, viện cớ rằng vẫn còn đau buồn về cái chết của thân phụ mình là nguyên soái Andre Monmorency bị Robert Stuart giết bằng một phát súng lục tại trận Saint-Denis. Nhưng cứ xét sự kiện này xảy ra đã trên ba năm nay và tính đa cảm là một thứ đạo đức không mấy hợp thời thượng, nên chẳng mấy ai tin tưởng vào cái chuyện chịu tang quá đỗi lâu ngày như vậy.
Vả chăng, cứ trông vào mọi sự đang diễn ra cũng khiến cho cử chỉ đó của thống chế Monmorency thành sai trái: Nhà vua, thái hậu, quận công d Anjou và quận công d Alençon hết lòng thù tạc tiếp khách khứa trong ngày hội của Hoàng gia.
Quận công d Anjou nhận được từ chính những người Tân giáo những lời khen ngợi xững đáng về hai trận đánh ở Jarnac và Moncontour mà ở đó ông đã giành được thắng lợi trước khi tròn tuổi mười tám, về mặt này ông còn trẻ hơn cả Cédar và Alecxandre. Quận công d Alençon nhìn tất cả những điều trên với con mắt vờ vĩnh đầy ve vuốt của mình. Thái hậu Catherine vui mừng rạng rỡ và tràn trề vẻ ân cần. Bà hết lời khen ngợi ông hoàng Henri de Condé về cuộc hôn nhân mới đây của ông ta với Marie de Clevơ. Cuối cùng là chính ông de Guise lại mỉm cười với những kẻ kình địch dữ dội của tộc họ và quận công de Maten thao thao bàn với ông de Tavan và đô đốc về cuộc chiến tranh, hơn lúc nào hết, đang cần phải được tuyên bố chống Philip II.
Ở giữa những nhóm người nói trên nổi bật lên một người. Người đó đang đi đi lại lại, đầu hơi nghiêng nghiêng và với đôi tai tinh tường đã thâu tóm được tất cả mọi chuyện. Đó là một chàng trai khoảng mười chín tuổi, cặp mắt sắc sảo, tóc đen cắt ngắn, lông mày rậm, mũi khoằm như mỏ chim ưng, có nụ cười tinh quái, mặc dù râu cằm và ria mép mới chớm mọc. Chàng mới nổi bật nhờ trận đánh d Arnay le Duc, nơi chàng đã tỏ ra gan dạ đến mức liều lĩnh. Chàng nhận được hết lới khen ngợi này đến lời ca tụng khác. Chàng chính là học trò yêu của Coligny và là người hùng trung tâm của lễ hội. Ba tháng trước đây, tức là lúc thân mẫu chàng chưa băng hà, người ta gọi chàng là hoàng tử xứ Bearn, hiện nay người ta gọi chàng là vua xứ Navarre trong khi chờ đợi để rồi sẽ gọi chàng là vua Henri đệ tứ. Tuy vậy, thỉnh thoảng một áng mây u tối lướt nhanh qua vầng trán chàng.
Chắc là chàng chưa quên cách đây mới hai tháng thôi, mẹ chàng đã lìa đời, và hơn ai hết, chàng vẫn ngờ rằng mẹ mình bị đầu độc Nhưng áng mây u tối đó chỉ thoáng lướt qua vì những kẻ chuyện trò với chàng, những kẻ tâng bốc chàng, những kẻ đang kề vai sát cánh với chàng chẳng phải ai xa lạ mà chính là những kẻ đã ám hại mẹ chàng: bà Jeanne d Albert(1) dũng cảm.
Cách vua xứ Navarre vài bước, quận công de Guise trẻ tuổi, với vẻ tư lự và lo âu đang chuyện gẫu với Téligny trong lúc ông này tỏ ra vui vẻ và cởi mở. So với anh chàng người Bearn, quận công vẫn còn may mắn hơn. Mới hai mươi hai tuổi mà tiếng tăm của ông đã nổi như cồn, gần được như cha ông là Françoise de Guise vĩ đại. Quận công là một lãnh chúa tao nhã, cao lớn, ánh mắt đầy tự hào pha lẫn kiêu ngạo, với cái vẻ đường bệ bẩm sinh khiến người ta có cảm giác rằng bên cạnh ông, những ông hoàng khác nom chỉ như những gã tiện dân. Mặc dù còn trẻ, ông vẫn được những người Gia tô giáo tôn làm thủ lĩnh của họ, cũng giống như những người Tin lành(2) coi Henri de Navarre là thủ lĩnh của mình. Thoạt tiên, quận công mang tước hiệu hoàng từ xứ Goanhvin và tham chiến lần đầu trong cuộc vây hãm Orléans dưới quyền chỉ huy của cha mình. Chính cha ông đã ngã gục trên cánh tay ông, trước khi chết còn kịp chỉ cho ông thấy đô đốc Coligny là kẻ ám hại mình.
Cũng như Anibal, quận công đã nghiêm trang thề trước vong linh cha: nhất quyết báo thù đô đốc Coligny cùng cả nhà ông ta, quyết tróc nã, tiêu diệt những kẻ cùng giáo phái với đô đốc đến kẻ cuối cùng mới thôi, vì quận công đã tự phong cho mình làm thiên thần báo oán của Chúa.
Vị hoàng thân này đã làm dấy lên một sự ngạc nhiên quá mức khi người ta tận mắt thấy ông, người vốn rất trung thành với lời thề của mình, nay lại chìa tay ra với kẻ thù muôn kiếp, hơn thế lại còn chuyện trò thân mật với con rể của con người mà ông ta sẽ quyết giết như đã hứa với người cha hấp hối.
Buổi tối này quả thực đầy những sự việc đáng ngạc nhiên. Thực tế, nếu có biệt tài tiên đoán được mọi sự kiện của tương lai (mà may thay con người lại không có), nếu có khả năng đọc được những điều sâu kín trong lòng người mà chỉ Chúa mới nắm được, thì người quan sát nào được may mắn dự buổi lễ hội này chắc chắn sẽ cực kỳ khoái trá trước cảnh tượng kỳ dị nhất về tấn trò đởi mà sử sách đã từng nói tới.
Nhưng cái người quan sát ấy lại không có mặt trong những sảnh phòng bên trong cung Louvre, mà chỉ tiếp tục đứng ngoài phố, nhìn lễ hội với cặp mắt nảy lửa và với giọng gầm gừ đe doạ. Người quan sát ấy chính là quần chúng. Với cái linh cảm được mài sắc ấy một cách kỳ diệu bởi nỗi căm thù, quần chúng theo dõi từ xa bóng của những kẻ thù không đội trời chung của họ và thể hiện các cảm tưởng của mình một cách rõ ràng như một người điếc tò mò đứng xem người ta nhảy múa. Âm nhạc tạo ra nhịp điệu và làm say lòng người nhảy nhưng người điếc thì chỉ thấy đó là những động tác hết sức lố lăng. Cái tiếng nhạc làm say sưa những người Tân giáo cũng chính là âm thanh tự mãn của dòng họ.
Những ánh chớp lóe lên trong mắt thị dân Paris giữa đêm tối, đó là những ánh chớp của lòng căm thù, nó sẽ chiếu sáng cả tương lai.
Mặc dù vậy trong cung cấm mọi việc vẫn tiếp diễn một cách vui vẻ. Lại thêm một màn khá ngoạn mục khiến hết thảy mọi người đều cảm thấy khá êm ái và huy hoàng: ấy là lúc vị hôn thê kiều diễm trẻ trung, sau khi gỡ chiếc áo choàng lễ phục dài sát đất và chiếc khăn voan, bước vào phòng lễ hội. Cùng sóng đôi với nàng là quận chúa de Nervers xinh đẹp, bạn chí cốt của nàng. Sau đó, anh nàng, vua Charle IX, đưa nàng đi giới thiệu với các đình thần quan trọng nhất trong số khách của ông ta.
Vị hôn thê đó là con gái vua Henri II, viên ngọc của ngai vàng nước Pháp, Marguerite de Valois, người mà trong tình thân mật, nhà vua Charle IX chỉ gọi là cô em Margot của tôi.
Chắc chắn từ xưa tới nay chưa có một sự tiếp đón nào lại xững đáng hơn sự tiếp đón mà người ta đang giành cho hoàng hậu mới xứ Navarre lúc này. Marguerite chưa đầy hai mươi tuổi mà đã trở thành đối tượng đề ca ngợi của hết thảy những thi sĩ.
Người thì so sánh nàng với nữ thần Bình minh, kẻ thì ví nàng với Cythérée(3). Vẻ đẹp của nàng quả là nghiêng nước nghiêng thành trong cái triều đình mà Catherine de Médicis đã thu hút về tất cả những mỹ nhân như những tiên dung làm đắm đuối lòng người. Nàng có mái tóc đen, nước da sáng rỡ, mắt nhìn mê đắm ẩn sau hàng mi dài, đôi môi nhỏ đỏ thắm, cổ cao thanh tú, thân hình thon thả và mềm mại, bàn chân nhỏ nhắn như chân con trẻ của nàng ẩn trong đôi hài sa tanh. Những người Pháp coi nàng như quốc bảo, tự hào được thấy trên đất nước họ nở ra một bông hoa lộng lẫy đến thế. Những người nước ngoài đến nước Pháp không những loá mắt về sắc đẹp của nàng khi được nhìn nàng mà họ còn choáng ngợp về kiến thức của nàng nếu được nói chuyện với nàng. Bởi Marguerite không chỉ là người phụ nữ đẹp nhất thời đại mà nàng còn là người phụ nữ có học thức nhất. Người ta dẫn lại lời một nhà bác học Ý, sau khi được nàng tiếp chuyện trong một giờ bằng tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Latinh và tiếng Hy Lạp, đã bước ra và thốt lên trong niềm xúc động: "Được hội kiến với triều đình mà chưa được gặp Marguerite de Valois nghĩa là chưa nhìn thấy cả nước Pháp và chưa gặp triều đình".
Cũng vì thế nên không thiếu những lời đàm tiếu nhằm vào vua Charle IX và hoàng hậu xứ Navarre. Về tài đàm tiếu của những người Tin lành thì khỏi phải bàn, vì vậy đã có nhiều lời ám chỉ quá khứ, nhiều ước đoán cho tương lai được khéo léo xen vào giữa những lời hô hào qui thuận nhà vua. Nhưng đối với tất cả những lời ám chỉ này, Charle chỉ trả lời với một nụ cười xảo quyệt trên đôi môi tái nhợt:
- Khi trao cô em Margot của tôi cho Henri de Navarre, tôi đã trao trái tim mình cho tất cả những người Tin lành trong vương quốc.
Đó là lời làm yên lòng kẻ này và khiến kẻ khác tủm tỉm cười, vì nó thực sự có hai nghĩa: một là theo nghĩa nhân ái, vì hắn Charle cũng không có ẩn ý gì trong câu nói thực lòng đó; hai - nó mang theo một nghĩa khác: nó nhằm lăng mạ cô dâu, chú rể và nhằm cả vào kẻ thốt ra câu nói đó. Thực ra câu nói này có thể gợi lại những điều tai tiếng âm ỉ do những kẻ sính tin đồn muốn tìm cách làm vấy lên tấm áo tân hôn của Marguerite de Valois.
Trong lúc đó, de Guise vẫn đang chuyện trò với Téligny, nhưng ông không chú tâm lắm vào chuyện trò mà thỉnh thoảng lại ngoái đầu nhìn về nhóm các bà, các cô trong đó hoàng hậu xứ Navarre nổi bật lên rực rỡ. Mỗi khi ánh mắt của nàng bắt gặp cái nhìn của chàng quận công trẻ tuổi thì một áng mây mở lại lướt qua vầng trán duyên dáng được kết những ngôi sao bằng kim cương tạo nên một vầng hào quang lung linh của nàng và khi ấy một ý định mơ hồ nào đó được để lộ ra qua thái độ sốt ruột và xao xuyến của nàng.
Chị ruột Marguerite là công chúa Claude, lấy quận công de Lorainne được vài năm, đã nhận thấy những dấu hiệu đáng lo ngại ấy, bèn tìm cách nhích lại gần cô em để hỏi duyên cớ. Nhưng đáng lẽ đến được gần thì công chúa Claude lại bị đẩy lùi ra xa vì đúng lúc bấy giờ Thái hậu vịn tay ông hoàng Condé trẻ tuổi bước vào, khiến mọi người đều phải dạt ra tránh đường. Nhân lúc xáo trộn đó quận công de Guise tranh thủ nhích lại gần phu nhân de Nervers, chị dâu mình, nhờ đó có thể lại gần cả Marguerite.
Phu nhân de Lorainne vốn không rời mắt khỏi em mình, ngay lúc đó nhận thấy thay cho đám mây mờ trên vầng trán của công chúa là một hơi lửa nồng nàn thoảng qua trên má nàng. Quận công vẫn cứ tiến tới và khi ông chỉ còn cách Marguerite khoảng hai bước thì nàng, dường như cảm thấy hơn là nhìn thấy, bèn quay mặt lại với cố gắng hết sữc giữ cho vẻ mặt bình tĩnh và vô tư. Quận công nghiêng người cung kính chào nàng và thì thầm "Ipse alluli", có nghĩa là "Tôi đã đem cái đó tớỉ hoặc "Cái đó đã được chính tôi đem tới". Marguerite cúi chào quận công và khi trở về tư thế cũ, nàng buông ra câu trả lời sau: "Noctu pro more", nghĩa là "Đêm nay như thường lệ"
Chiếc áo nàng mặc có cổ cao và rộng xếp thành nhiều ô hình quả trám nom như một chiếc loa bao quanh cổ nàng nên những lời dịu dàng đó nói với ai thì chỉ người đó nghe được mà thôi. Cuộc đối thoại tuy rất ngắn ngủi nhưng chắc chắn đã bao gồm tất cả những gì mà đôi bạn trẻ muốn nói với nhau. Sau khi trao đổi hai từ lấy ba từ như vậy, họ tách rới nhau để vầng trán Marguerite thêm tư lự còn vầng trán của quận công rạng rỡ hơn. Màn kịch nhỏ này xảy ra trong lúc ngưởi đáng phải nhận thấy nhất lại không để ý đến vì về phía ông ta, vua xứ Navarre, lại chỉ chăm chú dán mắt vào một con người cũng nổi bật không kém trong đám người hâm mộ tụ tập quanh mình.
Đó là phu nhân de Sauve xinh đẹp.
Charlotte de Beaune-Semblançay, cháu gái của ông Beaune-Semblançay bất hạnh, vợ của Simon de Phize, nam tước phu nhân de Sauve là một trong những thị nữ trông coi trang phục của Catherine de Médicis và cũng là một trong số những trợ thủ đáng gờm của bà hoàng này. Người vẫn được bà hoàng sử dụng để rót bùa yêu cho kẻ thù khi bà không dám rót thứ thuốc độc Florence cho họ. Vóc người nhỏ nhắn, tóc vàng, khi thì hoạt bát đầy sức sống, khi thì đượm vẻ u hoài, nam tước phu nhân luôn luôn sẵn sàng lao vào các cuộc yêu đương hay mưu mô vốn là hai việc lớn từ năm mươi năm nay làm cho triều đình của ba vì vua kế tiếp nhau luôn lộn xộn. Rất đàn bà, tràn đầy duyên dáng, từ cặp mắt xanh lúc ưu sầu, lúc lấp lánh những tia lửa nồng nàn, tới đôi bàn chân nhỏ nhắn uốn éo trong đôi hài nhung, phu nhân de Sauve đã thu hết hồn vía của vua xứ Navarre đang tập tọng bước vào đường tình duyên cũng như đường chính trị. Thậm chí đến như Marguerite de Navarre với vẻ đẹp lộng lẫy vương giả cũng không gợi lên được sự thán phục từ đáy lòng của đức ông chồng. Có một điều kỳ lạ làm tất cả mọi người đều ngạc nhiên, mặc dù người ta biết nó xuất phát từ một tâm hồn đầy bí ẩn và tăm tối, là việc Catherine de Médicis trong khi theo đuổi ý đồ tác thành con gái mình với vua xứ Navarre, vẫn không ngừng tạo điều kiện gần như là công khai cho cuộc tình duyên giữa ông này với phu nhân de Sauve. Nhưng mặc dầu có sự trợ giúp đó và dù cho các phong tục của thời đại còn khá dễ dãi, cho tới lúc đó, người đẹp Charlotte vẫn còn cưỡng lại được. Và chính điều đó làm cho trái tim anh chồng người Bearn này sinh ra một mối cuồng si không thể tưởng tượng được. Mối cuồng si không được thoả mãn đó chứa chất trong lòng và làm tiêu tan sự rụt rè, lòng kiêu hãnh và sự vô tư lự nửa như triết gia, nửa như đại lãn vốn là tính cách điển hình của nhà vua trẻ.
Phu nhân de Sauve chỉ mới bước chân vào phòng nhảy vài phút thôi… Hoặc vì hờn giận, hoặc vì đau lòng, thoạt tiên bà định không dự phần vào thắng lợi của kẻ tình địch, lấy cớ trong người khó ở, bà đã để cho đức ông chồng, mới lên thượng thư từ năm năm nay, đến cung Louvre một mình. Nhưng khi thấy nam tước de Sauve không đi cùng vợ, Catherine de Médicis đã hỏi thăm xem điều gì khiến Charlotte yêu quý của bà không đến được. Và khi biết rằng đó chỉ là một cơn ươn người nhẹ, Thái hậu đã viết mấy chữ cho gọi và người thiếu phụ vội vàng tuân lệnh.
Henri, mới đầu còn rất buồn bã vì nỗi bà de Sauve vắng mặt, đã dễ thở hơn khi thấy ông de Sauve bước vào một mình. Nhưng đúng cái lúc ông ta không chờ đợi sự xuất hiện của bà nam tước nữa, cái lúc ông vừa thở dài vừa tiến về phía người đẹp mà ông ta, nếu như không buộc phải yêu, ít ra cũng buộc phải đối xừ như vợ, thì đúng lúc đó ông thấy bà de Sauve xuất hiện ở đầu kia gian phòng. Ông đứng như trời trồng, mắt đăm đăm dán vào nàng Circé(4) đã trói buộc ông với nàng như bằng một sợi dây phù phép. Và đáng lẽ phải tiếp tục đi về phía vợ thì bằng một động tác ngập ngừng vì ngạc nhiên hơn là e ngại, ông tiến thẳng về phía phu nhân de Sauve.
Về phía mình, các triều thần khi thấy vua xứ Navarre mà người ta đã biết là trái tim dễ bốc lửa, xích lại gần người đẹp Charlotte thì họ không đủ can đảm để ngăn trở sự gặp gỡ đó, họ ý tứ rời đi chỗ khác. Cùng vào cái lúc mà Marguerite de Valois và ông de Guise trao đổi một vài từ latinh đã nêu ở trên, thì Henri tới gần phu nhân de Sauve, bắt chuyện với bà một cách ít bí mật hơn, bằng một thứ tiếng Pháp hết sức dễ hiểu, có pha đôi chút giọng xứ Gasconge:
- A! Bà bạn - Ông nói - Bà tới đúng vào lúc người ta thông báo với tôi là bà bị ốm và tôi đã hết hy vọng được gặp bà.
- Phải chăng Hoàng thượng có nhã ý tin rằng Người phải chịu thiệt thòi không ít khi mất đi niềm hy vọng đó? - Phu nhân de Sauve đáp
- Tôi tin chắc là thế, thề có Chúa - Chàng Bearn tiếp lời - Chẳng lẽ bà không biết rằng bà là mặt trời của tôi lúc ban ngày và ngôi sao của tôi lúc đêm tối hay sao? Tôi thực sự cảm thấy mình bị chìm trong đêm tối cho tới khi bà xuất hiện. Khi đó mọi vật đột nhiên được soi sáng.
- Nếu thế thì tôi hẳn đã chơi ác Người đấy nhỉ, thưa Hoàng thượng?
- Bà muốn nói gì vậy, bà bạn thân mến? - Henri hỏi.
- Tôi muốn nói rằng khi người ta đã là chủ của người đàn bà đẹp nhất nước Pháp, điều duy nhất mà người ta mong ước, đó là ánh sáng hãy biến đi và nhường chỗ cho bóng đêm đầy hạnh phúc đang chờ đợi.
- Hạnh phúc đó, bà bạn xấu nết ơi, bà thừa biết là nó nằm trong tay một người thôi. Người ấy đang giễu cợt và hành hạ Henri tội nghiệp này!
- Ôi, ngược lại, tôi tưởng là chính cái con người đó đang bị vua xứ Navarre giễu cợt và hành hạ chứ!
Henri hoảng sợ về thái độ ác cảm này của phu nhân de Sauve Tuy vậy ông lại cho rằng điều đó thể hiện sự hớn giận, mà sự hớn giận chỉ là mặt nạ của tình yêu. Ông nói tiếp:
- Nói cho cùng, Charlotte thân mến ạ, bà lên án tôi không đúng đâu. Tôi không hiểu sao từ một đôi môi xinh xắn đến thế lại có thể thốt ra những lời độc ác đến như vậy. Bà tưởng rằng tôi cưới vợ ư? Không đâu, xin thề, không phải tôi.
- Lẽ nào lại là tôi! - Nam tước phu nhân đanh đá đáp lại.
- Với cặp mắt đẹp của bà, bà không nhìn thấy gì xa hơn ư, nam tước phu nhân? Không, không, đây không phải là Henri xứ Navarre cưới Marguerite de Valois đâu.
- Vậy thế thì là ai cơ chứ?
- À, thề có Chúa! Đó là đạo Tân giáo cưới giáo hoàng. Chỉ có thế thôi.
- Không đâu, thưa đức ông, tôi chẳng để mình bị mắc bẫy vào các trò chơi chữ của Người đâu. Hoàng thượng yêu lệnh bà Marguerite, tôi chẳng dám lên án Người về điều đó. Chúa giữ cho tôi đừng làm như vậy! Lệnh bà cũng đủ đẹp để khiến người ta yêu.
Henri suy nghĩ một lát, và trong khi ông suy nghĩ, một nụ cười chân thật nở trên môi ông:
- Nam tước phu nhân ạ - Ông nói - Tôi thấy hình như bà định gây sự với tôi thì phải. Bà không được làm thế đâu nhé, bà đã làm gì để ngăn cản tôi đừng cưới lệnh bà Marguerite nào? Bà đã không làm gì hết. Ngược lại, lúc nào bà cũng làm cho tôi thất vọng.
- Tôi làm thế mà hay đấy, thưa Hoàng thượng!
- Sao lại thế?
- Chắc chắn là như thế, vì hôm nay Đức ông cưới người khác mà.
- À. tôi cưới bà ta là vì bà không yêu tôi.
- Nếu tôi đã yêu Người, thưa Hoàng thượng thì chỉ trong khoảng một tiếng đồng hồ nữa chắc tôi sẽ phải chết!
- Trong khoảng một giờ nữa! Bà muốn nói gì vậy, và bà sẽ chết vì sao cơ?
- Vì ghen… Vì trong khoảng một giờ nữa hoàng hậu Navarre sẽ cho các thị nữ theo hầu về nghỉ còn Hoàng thượng thì cho các vị quý tộc hầu cận Người được phép lui về.
- Có thực đó là ý nghĩ khiến bà bận tâm hay không, bà bạn thân mến?
- Tôi không nói thế. Tôi nói rằng nếu như tôi yêu Người thì điều đó sẽ khiến tôi bị giày vò một cách kinh khủng.
- Thế thì - Henri sung sướng kêu lên khi nghe được lời thú nhận đầu tiên này- Thế nếu vua xứ Navarre không cho những người hầu lui về trong đêm nay thì sao?
- Thưa Hoàng Thượng, Người nói những chuyện không thể có được nhất là không thể tin được - Phu nhân de Sauve vừa nói vừa nhìn nhà vua với vẻ ngạc nhiên thật sự.
- Phải làm gì để bà tin nhỉ?
- Phải cho tôi bằng chứng, và cái bằng chứng này, Hoàng thượng lại không thể trao cho tôi được.
- Có chứ, có chứ, nam tước phu nhân ạ. Thề có thánh Henri, ngược lại, tôi sẽ trao bằng chứng đó cho bà - Nhà vua vừa nói vừa đăm đăm nhìn người thiếu phụ với ánh mắt rực lửa tình yêu.
- Ôi Hoàng thượng… - Bà Charlotte xinh đẹp vừa thì thầm hạ giọng và cúi mặt xuống - Tôi không hiểu… Không! Không! Hoàng thượng không thể nào thoát khỏi được cái hạnh phúc đang chờ đợi Người.
- Trong phòng này có bốn Henri, người đẹp mà tôi thở phụng ạ! - Nhà vua nói tiếp - Henri nước Pháp nhé, Henri de Condé nhé, Henri de Guise nhé, nhưng chỉ có một Henri xứ Navarre thôi.
- Thế thì sao cơ?
- Thế thì, nếu như tay Henri xứ Navarre ấy được ở gần bà suốt đêm nay…
- Suốt đêm nay?
- Đúng, nếu thế thì liệu bà có tin rằng anh ta sẽ không ở gần người khác hay không?
- Ôi, thưa Hoàng thượng, nếu Người làm như vậy… - đến lượt bà de Sauve thảng thốt kêu lên.
- Thề danh dự quý tộc, tôi sẽ làm đúng như vậy!
Phu nhân de Sauve ngước đôi mắt to ướt long lanh và mỉm cười đắm đuối với nhà vua khiến trái tim ông ta tràn ngập niềm hân hoan say đắm.
- Nào - Henri nói - Nếu như vậy thì bà bảo sao?.
- Ôi, nếu được như vậy - Charlotte trả lời - Nếu được như vậy tôi sẽ nói rằng tôi thực sự được bệ hạ thương yêu.
- Thế chứ! Bà sẽ nói như thế, vì điều đó sẽ là như thế, nam tước phu nhân ạ.
- Nhưng làm thế nào được? - Phu nhân de Sauve thì thầm.
- Ồ! Thề có Chúa! Chẳng lẽ quanh bà lại không có lấy một thị tỳ, một con hầu mà bà tin cẩn hay sao?
- Ồ! Tôi có Dariole trung thành với tôi đến nỗi nó có thể xả thân vì tôi: một kho báu thật sự đấy.
- Thề có Chúa! Nam tước phu nhân ạ, hãy nói với cô bé ấy rằng tôi sẽ gây dựng gia tài cho cô ta khi nào tôi làm vua nước Pháp như các nhà chiêm tinh đã tiên đoán.
Charlotte mỉm cười, vì ngay từ thời đó tính khí Gasconge của anh chàng Bearn về những lời hứa hẹn đã nổi như cồn.
- Thế thì - Bà nói - Hoàng thượng cần gì ở Dariole nào?
- Đối với cô ta thì điều đó là ít ỏi nhưng lại là tất cả đối với tôi - Tóm lại là…?
- Phòng của bà ở phía trên phòng tôi phải không?
- Vâng.
- Vậy cô ta hãy đợi đằng sau cánh cửa. Tôi sẽ gõ nhẹ ba lần. Cô ta mở cửa và bà sẽ có được cái bằng cớ mà tôi dâng cho bà.
Phu nhân de Sauve im lặng vài giây, rồi bà nhìn quanh tựa như không muốn có người nghe thấy. Cái nhìn của bà dừng lại một lát ở nhóm người trong đó có Thái hậu đang đứng. Dù cho khoảnh khắc ấy ngắn ngủi đến đâu chăng nữa, nó cung đủ để Catherine và người trông coi trang phục của bà trao đổi với nhau một cái nhìn.
- Ôi nếu tôi muốn bắt quả tang bệ hạ nói dối… - Phu nhân de Sauve nói với giọng có thể làm tan chảy những trái tim chai đá nhất.
- Cứ thử xem, bà bạn thân mến, cứ thử xem…
- Ôi thề chứ, thú thật là tôi đang cưỡng lại ý muốn đó đây.
- Bà hãy chịu thua đi! Đàn bà chỉ mạnh nhất sau khi họ đã chịu thua rồi thôi.
- Thưa Hoàng thượng, tôi xin ghi nhớ lời hứa của Người đối với Dariole khi Người đã là vua nước Pháp.
Henri thốt lên một tiếng kêu vui mừng.
Đúng vào lúc tiếng kêu đó thốt ra khỏi miệng Henri thì hoàng hậu Navarre cũng trả lời quận công de Guise:
- Noctu pro more (Đêm nay như thường lệ).
Lúc Henri rởi khỏi bà de Sauve, ông cũng sung sướng như quận công de Guise rời xa Marguerite de Valois.
Một tiếng đồng hồ sau cái màn kịch kép vừa kể trên, vua Charle và Thái hậu lui về phòng mình. Gần như tức thì các phòng bắt đầu vãn người, các sảnh đường để lộ những chân cột bằng cẩm thạch. Đô đốc và hoàng thân de Condé được bổn trăm nhà quý tộc Tân giáo tháp tùng đi qua đám đông đang gầm gừ với họ. Rồi đến Henri de Guise cùng với các lãnh chúa xứ Lorains và những người Giatô ra khỏi cung điện giữa những tiếng reo hò và vỗ tay của quần chúng.
Về phần Marguerite de Valois, Henri xứ Navarre và phu nhân de Sauve chúng ta đều biết rằng họ ở ngay trong cung Louvre.
Chú thích:
(1) Tức hoàng hậu Jeanne de Navarre.
(2) Tức Tân giáo
(3) Một phụ nữ Hy Lạp xinh đẹp, thế kỷ 1, được nhiều nhà thơ ca ngợi. (ND)
(4) Cythérée - nhân vật huyền thoại trong sử thi Ôđyxê của Hôme. Nàng tiên này có phép thuật biến các thuỷ thủ lạc vào cung của mình thành lợn (ND)
Chương 2: Căn phòng của hoàng hậu xứ Navarre
Quận công de Guise đưa chị dâu là quận chúa de Nervers về dinh mình tại phố Sômơ đối diện với phố Brac. Sau khi giao quận chúa cho các thị nữ của nàng, ông lập tức quay về phòng riêng để thay trang phục. Quận công khoác một chiếc áo choàng đêm, và để phòng thân, ông mang theo một thứ dao găm sắc nhọn được mệnh danh là "lời thề của nhà quí tộc" thay cho kiếm.
Khi chạm tay vào con dao để trên bàn, ông nhận ra một mảnh giấy nhỏ được gài vào giữa lưỡi dao và vỏ. Ông mở tớ giấy ra đọc:"Tôi mong rằng đêm nay ngài de Guise không quay trở lại cung Louvre nữa. Nếu quay lại đó, ngài phải cẩn thận mặc thêm chiếc áo giáp và mang theo một thanh kiếm sắt"
- Ái chà! - Quận công vừa thốt lên vừa quay về phía người hầu phòng của mình - Một lời cảnh cáo ly kỳ đấy, thầy Robin ạ Thầy hãy vui lòng cho ta hay những ai đã vào đây trong lúc ta đi vắng.
- Chỉ duy nhất một người thôi, thưa đức ông.
- Ai vậy?
- Ngài Du Gast.
- A! Ta cũng đã phần nào nhận ra nét chữ của ông ta. Mi đoán chắc là Du Gast đã tới chứ, mi đã nhìn thấy ông ta chứ?
- Còn hơn thế nữa, thưa đức ông, tôi đã nói chuyện với ông ta.
- Được, ta sẽ làm theo lời khuyên này. Đem áo jacket và kiếm của ta lại đây.
Người hầu phòng vốn đã quen với chuyện thay đổi y phục này nên không hỏi gì thêm, lần lượt đem những thứ đó tới. Quận công mặc chiếc áo jacket kết bằng những vòng xích mềm dễ uốn tới mức mặt cốt thép không dày hơn mấy so với nhung.
Phủ bên ngoài áo jacket là chiếc áo ngắn màu xanh có những viền bạc mà ông vốn ưa thích. Sau khi mặc chiếc quần nịt, ông xỏ đôi ghệt và kéo cao lên tới giữa đùi rồi chụp lên đầu một chiếc mũ nhung đen xoàng xĩnh không có chỏm lông hoặc nạm đá quý. Cuối cùng, sau khi đã khoác thêm ra ngoài một chiếc áo măng-tô sẫm màu, gài dao vào thắt lưng trao kiếm cho người hầu, kẻ tuỳ tùng duy nhất mà ông cho phép đi theo, quận công lên đường tới cung Louvre.
Khi ông bước chân ra khỏi cổng dinh thự, người canh đêm ở Saint-Germain l Astruce vừa báo: một giờ sáng.
Dù cho đêm đã muộn mằn và đường phố thời ấy không lấy gì làm yên ổn, ông hoàng mạo hiểm này không gặp phải một biến cố nào và đã an toàn tới được trước cái khối đen kịt của cung Louvre cổ kính. Đèn đóm ở đây đã lần lượt tắt hết. Vào giờ này trong bóng tối và sự câm lặng, Louvre hiện lên sừng sững, dữ tợn. Phía trước hoàng cung là một đường hào sâu. Phần lớn các phòng của các bậc vua chúa ở trong cung đều trông ra con hào ấy Phòng ở của Marguerite nằm ở tầng một.
Người ta có thể trèo dễ dàng tới tầng một nếu như không có hào rãnh, nhưng vì có hào rãnh nên tầng một tự nhiên được tôn cao gần ba chục bộ, tức là ngoài tầm với của các tình nhân và kẻ trộm. Nhưng điều đó không hề ngăn cản ông de Guise mạnh dạn tụt xuống rãnh hào ấy.
Cùng lúc đó, người ta nghe thấy tiếng một cánh cửa sổ ở tầng một mở ra. Cửa sổ ấy có song sắt, nhưng đã có một bàn tay thò ra, nâng một khung sắt đã được cửa từ trước, và treo một dải lụa qua lỗ mở ấy.
- Gillone phải không?- Quận công thấp giọng hỏi.
- Thưa đức ông, vâng - Giọng phụ nữ trả lời thì thầm.
- Thế còn Marguerite?
- Lệnh bà đang chờ đức ông.
- Được. Nói tới đó, quận công ra hiệu cho người hầu cởi chiếc áo măng-tô của mình và rút ra một chiếc thang dây nhỏ. Quận công buộc một đầu thang vào sợi dây lụa. Gillone kéo chiếc thang về phía mình, buộc một cách chắc chắn vào song sắt.
Sau khi cài kiếm vào thắt lưng quận công trèo lên một cách an toàn. Sau lưng ông, cái khung sắt lại trở về vị trí cũ, cánh cửa sổ khép lại… Khi thấy lãnh chúa của mình, người mà y đã hộ tống có tới hai chục lần tới đây, đã yên ổn lọt vào cung Louvre, người hầu bèn cuộn mình trong chiếc áo măng-tô và đánh luôn một giấc dưới hào, khuất trong bóng tối của tường thành.
Trời tối đen như mực. Một vài giọt nước to ấm áp rai từ những đám mây xám xịt.
Người phụ nữ dẫn đường cho quận công de Guise vốn là con gái của Jacques de Matignon, thống chế nước Pháp. Đó là nàng hầu tin cẩn nhất của Marguerite, cô biết hết mọi điều bí mật của nàng. Người ta còn đồn rằng trong số những điều bí ẩn mà lòng trung thành của de Gillone gìn giữ có cả những chuyện khủng khiếp đến nỗi chính những chuyện đó đã buộc Gillone phải giữ kín cả những chuyện khác.
Dọc theo các căn phòng thấp và các hành lang, đèn lửa đã tắt hết. Thỉnh thoảng một ánh chớp nhợt nhạt lóe lên rọi vào những phòng ở tối tăm một thứ ánh sáng xanh nhớ rồi lại tắt biến ngay.
Quận công được người dẫn đường cầm tay đưa đi. Cuối cùng họ tới một cầu thang xoáy trôn ốc trổ dọc theo bề dày của tưởng dẫn tới một cánh cửa bí mật ẩn trong tiền sảnh nhà ở của Marguerite. Tới đó, Gillone dừng lại.
- Đức ông có đem cái mà hoàng hậu yêu cầu đem tởi không? - Cô thì thầm hỏi.
- Có - Quận công de Guise trả lời - Nhưng ta chỉ trao nó cho chính lệnh bà mà thôi.
- Vậy đừng để mất thì giờ nữa hãy tới đây! - Một giọng nói vọng lên từ giữa bóng tối khiến quận công giật mình. Ông đã nhận ra giọng Marguerite.
Cùng lúc đó tấm màn cửa bằng nhung tím điểm hoa huệ vàng được kéo lên. Trong bóng tối, quận công nhận ra chính hoàng hậu vì sốt ruột, đã tới. trước đón ông.
- Thưa lệnh bà, tôi đây - Quận công nói.
Khi đó tới lượt Marguerite de Valois dẫn đường cho vị vương hầu trong khu phòng ở mà ông đã biết quá rõ này, trong khi Gillone đứng ngay tại cửa, đưa ngón tay lên miệng để trấn an bà hoàng chủ mình.
Dường như hiểu được những lỗi lo ngại ghen tuông của quận công, Marguerite dẫn ông tới tận buồng ngủ của mình. Tới đó nàng dừng lại.
- Thế nào - Nàng nói với quận công - Ông có bằng lòng không, thưa quận công?
- Về điều gì cơ chữ, thưa lệnh bà? - Quận công hỏi.
- Về cái bằng chứng mà tôi đưa cho ông đây - Marguerite nói tiếp với một chút tức giận - Về việc tôi thuộc về một người đàn ông mà cả trong buổi tối của ngày cưới, cả trong đêm tân hôn nữa, đã xem thường tôi đến nỗi không thèm đến cảm ơn tôi về niềm vinh dự tôi ban cho ông ta, không phải chỉ bằng cách đã chọn ông ta mà còn bằng cách đã chấp nhận ông ta làm chồng.
- Ô! Thưa lệnh bà - Quận công buồn bã nói - Xin Người hãy bình tâm, ông ta sẽ tới, nhất là khi Người mong muốn điều đó.
- Ông mà cũng nói như vậy sao - Marguerite kêu lên - Trong tất cả mọi người thì ông là người biết rõ cái điều ông nói là ngược lại. Nếu như tôi đã có cái mong muốn mà ông ngờ cho tôi đó, thì liệu tôi có yêu cầu ông tới Louvre hay không?
- Marguerite, nàng mời tôi tới Louvre vì nàng muốn xoá nhoà tất cả mọi dấu vết quá khứ của chúng ta, vì cái quá khứ còn sống không chỉ trong trái tim tôi mà còn trong cả chiếc hộp bạc mà tôi đem tới cho nàng đây.
- Henri, ông có muốn tôi nói với ông một điều không? - Marguerite vừa nói vừa nhìn chằm chằm vào quận công - Đó là ông khiến tôi có cảm tưởng ông không phải là một vị vương hầu nữa mà chỉ là một cậu học trò thôi! Tôi mà lại phủ nhận việc tôi đã yêu ông ư? Tôi mà muốn dập tắt một ngọn lửa có thể sẽ mất đi nhưng ánh phản quang của nó thì còn mãi! Vì tình yêu của những người thuộc họ hàng vua chúa như tôi soi sáng và thường làm tiêu huỷ cả một thởi đại. Không, không, quận công thân mến! Ông có thể giữ lại tất cả những bức thư của Marguerite của ông và chiếc hộp nàng đã trao cho ông. Trong số những bức thư nằm trong hộp, tôi chỉ đòi lại ông có một bức, là vì nó nguy hiểm cho cả ông và tôi.
- Tất cả đều là của lệnh bà - Quận công nói - Vậy xin Người hãy chọn trong số bức thư mà Người muốn huỷ đi.
Marguerite sốt sắng lục lọi trong chiếc hộp để ngỏ. Với bàn tay run rẩy, nàng lần lượt rút ra khoảng một tá thư mà chỉ cần nhìn địa chỉ thì trí nhớ của nàng cũng nhắc lại cho nàng tất cả nội dung những bức thư đó. Nhưng khi kiểm soát xong chỗ thư, nàng tái mặt đi nhìn quận công:
- Quận công, bức thư mà tôi tìm thì không có ở đây. Phải chăng ông đã tình cờ đánh mất nó? Còn nếu như ông đã giao nộp nó thì…
- Lệnh bà tìm bức thư nào?
- Bức thư mà trong đó tôi đã nói ông cần phải cưới vợ ngay, không được chậm trễ.
- Để làm giảm nhẹ sự không chung thuỷ của nàng chăng?
Marguerite nhún vai:
- Không, mà là để cứu ông. Bức thư mà trong đó tôi nói với ông rằng đức vua khi nhận thấy mối tình của chúng ta và biết được những nỗ lực của tôi nhằm phá vỡ cuộc hôn nhân tương lai của ông với công chúa Bồ Đào Nha, đã cho gọi người em con hoang Đănggiulêm của ông ta tới và trỏ cho ông này hai thanh gươm: "Với thanh gươm này, đêm nay người phải giết bằng được Henri de Guise hoặc ngày mai ta sẽ giết người bằng thanh gươm kia." Bức thư đó đâu?
- Nó đây! - Quận công vừa nói vừa rút bức thư từ trong ngực ra.
Marguerite gần như giằng lấy bức thư từ tay quận công, hấp tấp mở ra để yên trí rằng đó đúng là bức nàng đòi. Nàng thốt lên một tiếng kêu vui mừng và đưa bức thư gần ngọn nến. Lừa từ sợi bấc tức thì bén vào tờ giấy và thiêu rụi nó trong chốc lát.
Dường như sợ rằng người ta có thể tìm thấy cái thông báo bất cẩn ấy cả trong tro tàn, nàng còn xéo nát cả tro dưới chân mình.
Suốt cả thời gian xảy ra hành động đầy kích động ấy, quận công de Ghiđơ không rời mắt khỏi người yêu.
- Thế nào, Marguerite - Ông nói khi nàng đã đốt xong - Bây giờ nàng đã hài lòng chưa?
- Vâng, vì giờ đây ông đã cưới công chúa de Poocxiăng, anh tôi sẽ tha thứ cho mối tình của tôi. Nhưng ông ta khó mà tha thứ được sự tiết lộ một bí mật mà vì mối thiện cảm của tôi đối với ông, tôi đã không đủ sức để giấu ông.
- Đúng thế - Quận công de Guise nói - Vào thời đó nàng còn yêu tôi.
- Và hiện nay tôi vẫn yêu ông, Henri, vẫn như vậy và còn hơn bao giờ hết.
- Nàng ư?…
- Vâng, vì ngày hôm nay hơn lúc nào hết, tôi cần có một người bạn chân thành và tận tuỵ. Là hoàng hậu nhưng tôi không có ngai vàng, là vợ nhưng tôi không có chồng.
Ông hoàng trẻ tuổi buồn bã lắc đầu.
- Nhưng tôi xin nói và xin nhắc lại với ông Henri, rằng chồng tôi không những không yêu tôi, mà ông ta còn căm thù tôi, ông ta khinh miệt tôi. Vả lại, dường như tôi thấy sự có mặt của ông trong căn phòng mà đáng lẽ ra ông ta phải có mặt, là bằng chứng của sự căm thù và khinh thị đó.
- Còn chưa muộn đâu, thưa lệnh bà. Vua xứ Navarre cần có thì giờ để cho các nhà quý tộc theo hầu lui về nghỉ, và nếu như ông ta chưa đến thì ông ta cũng sẽ không để muộn hơn nữa đâu.
- Tôi thì tôi nói với ông rằng ông ta sẽ không đến - Marguerite nói với vẻ tức giận mỗi lúc một tăng.
- Tâu lệnh bà - Gillone vừa kêu lên vừa mở cửa vén rèm cửa - Tâu lệnh bà, vua xứ Navarre đã ra khỏi khu phòng ở của mình.
- Ồ! Tôi đã biết là ông ta sẽ tới mà! - Quạn công de Guise thốt lên.
- Henri - Marguerite nói với giọng cộc lốc và nắm lấy tay quận công - Ông sẽ thấy tôi có phải là một người đàn bà biết giữ lời hay không? Và người ta có thể tin được vào điều mà tôi đã hứa hay không. Henri, ông hãy vào trong buồng đây.
- Thưa lệnh bà, Người hãy để cho tôi đi trong khi còn kịp. Xin Người hãy nghĩ rằng chỉ một dấu hiệu yêu đương đầu tiên nào ông ta tỏ ra đối với Người, tôi sẽ ra khỏi buồng và khi đó thì sẽ khốn cho ông ta đấy!
- Ông điên à! Vào đi, tôi bảo ông vào đi, tôi sẽ đảm bảo mọi chuyện.
Và nàng đẩy quận công vào trong buồng.
Vừa kịp, khi cánh cửa vừa khép lại sau lưng quận công thì vua xứ Navarre tươi cười xuất hiện trên ngưỡng cửa. Đi hộ tống ông là hai người hầu mang theo tám ngọn đuốc bằng sáp vàng đặt trên hai giá đèn.
Marguerite cúi chào thật thấp để giấu sự lúng túng của mình.
- Bà vẫn chưa đi nghỉ ư, thưa bà? - Anh chàng người Bearn hỏi với vẻ mặt vui vẻ và cởi mở - Có phải bà tình cờ đợi tôi không?
- Không đâu, thưa ông! - Marguerite trả lời - Vì mới hôm qua đây ông còn nói với tôi rằng ông biết rõ là cuộc hôn nhân của chúng ta chỉ là một mối liên minh chính trị và ông sẽ chẳng bao giờ gò ép tôi.
- Càng tốt, nhưng đó không phải là lý do để chúng ta không chuyện gẫu một chút. Gillone, đóng cửa lại và hãy để mặc chúng tôi.
Marguerite đang ngồi liền đứng dậy và giơ tay ra hiệu như thể muốn ra lệnh cho những người hầu ở lại.
- Liệu tôi có phải cho gọi các thị nữ của bà không? - Nhà vua hỏi - Tôì sẽ cho gọi nếu như bà muốn thế, mặc dù tôi xin thú nhận với bà là những điều mà tôi cần nói với bà đây, tôi thích chúng ta nói tay đôi hơn.
Và nhà vua tiến về phía căn buồng.
- Không! - Marguerite kêu lên và lao về phía trước nhà vua với vẻ cương quyết - Không, vô ích thôi! Tôi sẵn sàng nghe ông nói đấy.
Anh chàng Bearn đã biết được điều mà anh ta muốn biết.
Ông ta ném một cái nhìn rất nhanh và đầy ý nghĩa về phía căn buồng tựa như muốn thâm nhập vào đáy sâu tối tăm nhất của nó, bất chấp ở đó có tấm rèm cửa đang che phủ. Rồi quay nhìn về phía cô vợ mới xinh đẹp của mình đang tái nhợt đi vì kinh hoàng, ông nói bằng giọng hoàn toàn bình thản:
- Nếu vậy chúng ta hãy nói chuyện một lúc.
- Xin tuỳ ý hoàng thượng - Marguerite vừa đáp vừa gieo người chứ không phải là ngồi xuống chiếc ghế mà đức ông chồng đã chỉ cho nàng.
Anh chàng Bearn đến ngồi gần vợ.
- Thưa bà - Ông ta nói - Dù cho người ta nói như thế nào chăng nữa, tôi nghĩ rằng cuộc hôn nhân của chúng ta là một cuộc hôn nhân tốt. Tôi đúng là thuộc về bà cũng như đúng bà là của tôi.
- Nhưng… Marguerite hoảng sợ nói.
- Do đó - Vua xứ Navarre tiếp lời, không tỏ vẻ gì để ý thấy sự ngập ngừng của Marguerite - Chúng ta cần phải xử sự như là những đồng minh đầy thiện chí, bởi vì hôm nay chúng ta đã thề liên kết với nhau trước Chúa trời. Điều này có đúng ý bà hay không?
- Chắc chắn là thế, thưa ông.
- Thưa bà, tôi biết sự thông tuệ của bà rất lớn. Tôi biết là mảnh đất triều đình đầy những vực thẳm nguy hiểm, vậy mà tôi còn trẻ, và mặc dù tôi chưa hại ai, tôi văn có rất nhiều kẻ thù. Thưa bà, liệu tôi phải liệt vào phe nào cái con người mang họ tôi(1), và đã thề yêu thương tôi dưới chân bàn thờ Chúa?
- Ồ, thưa ông, sao ông lại nghĩ…
- Tôi không nghĩ gì hết, thưa bà. Tôi hy vọng và tôi muốn an tâm với mình rằng niềm hy vọng đó là có cơ sở. Chắc chắn cuộc hôn nhân của chúng ta chỉ là một cái cớ hoặc một cái bẫy.
Marguerite rùng mình, vì có lẽ cái ý nghĩ đó cũng đã đến trong trí óc nàng.
- Vậy thì bây giờ đó là cái cớ hay là cái bẫy? - Henri de Navarre tiếp tục - Nhà vua căm ghét tôi, quận công d Anjou căm ghét tôi, quận công d Alençon căm ghét tôi, Catherine de Médicis hết sức căm ghét mẹ tôi, nên không thể không căm ghét tôi.
- Ôi! Ông nói gì vậy, thưa ông?
- Tôi nói sự thật thưa bà - Nhà vua đáp - Và tôi những muốn có ai đó ở đây nghe được lời tôi nói để họ đừng tưởng rằng tôi bị mắc lừa về chuyện ám sát ông de Mouy de Saint Phale và về việc đầu độc mẹ tôi.
- Ồ, thưa ông - Marguerite nhanh nhảu nói với vẻ bình thản và tươi cười nhất mà nàng có thể tạo ra cho mình - Ông thừa biết rằng ở đây chỉ có ông và tôi.
- Và đó chính là điều khiến tôi buông thả. Điều đó khiến tôi dám nói với bà rằng tôi không hề bị bịp cả bởi những sự ve vuốt của hoàng tộc Pháp lẫn của họ nhà Lorainne.
- Thưa Hoàng thượng! - Marguerite kêu lên.
- Thế nào, có chuyện gì vậy, bà bạn thân mến? - Đến lượt Henri vừa mỉm cười vừa hỏi.
- Thưa ông, có điều là những lời nói như vậy rất nguy hiểm.
- Không đâu, bởi vì chúng ta nói chuyện tay đôi kia mà - Nhà vua đáp - Vậy tôi đang nói với bà là…
Marguerite nom như đang chịu cực hình, nàng những muốn ngăn bất kỳ lời nào sẽ thốt ra trên môi anh chàng Bearn, nhưng Henri tiếp tục nói với vẻ thật thà cứ như thật của ông ta.
- Vậy tôi đang nói với bà là tôi bị đe doạ từ mọi phía. Từ phía nhà vua này, từ phía quận công d Alençon này, từ phía quận công d Anjou này, từ phía Thái hậu này, từ phía quận công de Guise, quận công de Mayen, hồng y giáo chủ de Lorainne này, tóm lại là bị tất cả mọi người đe doạ. Thưa bà, bà biết đấy! Theo bản năng, người ta cảm thấy điều đó. Vậy thì, tôi có thể bảo vệ được mình với sự giúp đỡ của bà để chống lại tất cả những sự đe doạ mà chẳng chóng thì chầy sẽ trở thành những ngón đòn thật sự. Vì bà, ngược lại, bà được tất cả những người thù ghét tôi yêu mến.
- Tôi ấy ư? - Marguerite hỏi.
- Vâng, thưa bà - Henri de Navarre tiếp tục với vẻ hoàn toàn chất phác - Bà được vua Charle yêu quý này - Rồi ông nhấn mạnh - Bà được quận công d Alençon yêu mến này, bà được Thái hậu Catherine yêu mến này và cuối cùng bà còn được quận công de Guise yêu mến nữa này.
- Thưa ông… - Marguerite lẩm bẩm.
- Sao nào, có gì lạ đâu, việc tất cả mọi người đều yêu mến bà? Những người mà tôi vừa nêu tên là anh em hoặc bà con với bà và yêu mến bà con mình hoặc anh em mình là sống theo tấm lòng của Chúa.
- Nhưng rốt cuộc thì ông muốn đưa chuyện này tới đâu, thưa ông? - Marguerite bị dồn ép, kêu lên.
- Tôi muốn đưa câu chuyện tới chỗ mà tôi đã nói với bà, đó là nếu như bà chịu làm, tôi chưa nói là bạn, mà chỉ là người đồng mình của tôi thôi, thì tôi có thể thách thức với tất cả. Tuy nhiên, nếu bà coi mình như kẻ thù của tôi, thì tôi sẽ nguy mất.
- Ồ, thưa ông, không bao giờ tôi là kẻ thù của ông! - Marguerite thốt lên.
- Và cũng không bao giờ là bạn của tôi.
- Có thể thế.
- Thế còn đồng minh thì sao?
- Chắc chắn rồi.
Marguerite quay lại và chìa tay ra cho nhà vua.
Henri cầm tay nàng hôn lên đó một cách cung kính và do một ý muốn dò xét hơn là vì tình thương mến, ông giữ tay nàng lại trong tay ông:
- Thế thì, thưa bà - Ông nói - Tôi tin bà và chấp nhận bà là đồng minh của tôi. Như vậy là người ta đã cưới gả chúng ta mà chúng ta không hề quen biết nhau. Người ta đã cưới gả chúng ta mà không hề hỏi ý kiến chúng ta, những người mà họ đem gả bán. Do vậy, chúng ta không có nghĩa vụ với nhau như vợ với chồng. Thưa bà, bà thấy đấy, tôi đã đoán trước ý nguyện của bà và tối nay tôi xin khẳng định lại với bà điều mà tôi đã nói với bà hôm qua. Nhưng chúng ta, chúng ta liên minh với nhau một cách tự do mà chẳng cần ai bắt buộc chúng ta làm điều đó cả. Chúng ta liên minh với nhau như hai tấm lòng chân thực có nghĩa vụ bảo trợ lẫn nhau, hợp sức với nhau. Bà có đồng ý như vậy không?
- Vâng, thưa ông - Marguerite vừa nói vừa cố rút tay về.
- Thế thì - Anh chàng người Bearn tiếp tục nói, mắt dán vào cửa buồng -Vì rằng bằng chứng đầu tiên của một sự liên minh thẳng thắn phải là sự tin cậy tuyệt đối, nên thưa bà, tôi sẽ kể cho bà những chi tiết bí mật nhất về kế hoạch mà tôi đã gây dựng nhằm đánh thắng tất cả những sự thù nghịch đó.
- Thưa ông…
Marguerite lẩm bẩm và dù không muốn cũng quay nhìn về phía buồng, trong khi đó thì anh chàng người Bearn thấy mưu mẹo của mình đã thành công, đang cười thầm trong bụng.
- Đây là những điều mà tôi sẽ làm - Ông tiếp tục nói, không tỏ vẻ nhận thấy sự lúng túng của Marguerite - Tôi sẽ…
- Thưa ông - Marguerite đững bật dậy và vừa kêu lên vừa nắm lấy cánh tay nhà vua - Xin phép cho tôi thở đã: Tôi xúc động… trời nóng…tôi ngạt thở mất.
Quả thực mặt Marguerite tái nhợt và run rẩy tựa như nàng sắp ngã quỵ trên thảm.
Henri đi thẳng tới một cửa sổ ở cách khá xa và mở ra. Cánh cửa sổ đó trông ra sông.
Marguerite theo sau ông.
- Thưa hoàng thượng, xin hãy im lặng, vì lòng thương đối với chính người - Nàng thì thầm.
- Ô kìa, thưa bà - Anh chàng Bearn vừa nói vừa cười theo kiểu riêng của mình - Bà đã nói với tôi là chỉ có một mình chúng ta thôi kia mà.
- Vâng, thưa ông, nhưng ông không nghe nói rằng, với một cái ống truyền thanh dẫn xuyên qua một bức tường hay một trần nhà, người ta có thể nghe được mọi điều hay sao?
- Tốt lắm, thưa bà - Anh chàng Bearn hạ giọng, nói gấp gáp Bà không yêu tôi, đúng thế nhưng bà là một người phụ nữ thẳng thắn.
- Thưa ông, ông muốn nói gì vậy?
- Tôi muốn nói rằng, nếu như bà có thể phản lại tôi thì bà đã để cho tôi tiếp tục nói vì tôi tự phản lại chính mình. Bà đã ngăn tôi lại. Giờ đây tôi biết rằng có ai đó ẩn nấp ở nơi đây. Bà là một người vợ không trung thành nhưng lại là một người đồng minh trung thực và trong lúc này - Anh chàng Bearn vừa mỉm cười vừa nói thêm - Tôi thừa nhận là tôi cần sự trung thành trong chính trị hơn là trong tình yêu…
- Thưa bệ hạ… - Marguerite ngượng ngập thì thầm.
- Được, được, chúng ta sẽ nói về tất cả những chuyện đó sau này, khi chúng ta hiểu biết nhau nhiều hơn.
Rồi Henri cao giọng nói:
- Thế nào, bây giờ bà đã dễ thở hơn chưa?
- Rồi ạ, thưa hoàng thượng - Marguerite nói khẽ.
- Thế thì tôi không muốn quấy rầy bà lâu hơn nữa - anh chàng Bearn nói tiếp - Tôi còn chưa kịp bày tỏ với bà lòng kính trọng và biểu hiện thân ái của tôi, xin bà hãy nhận lấy những tình cảm đó vì tôi dâng lên bà với tất cả lòng thành của tôi. Bà hãy đi nghỉ và xin chúc bà ngon giấc.
Marguerite ngước đôi mắt ánh lên niềm biết ơn nhìn chồng và tới lượt mình cũng chìa tay ra.
- Xin thoả thuận như vậy - Nàng nói.
- Liên minh chính trị thẳng thắn và trung thực chứ? - Henri hỏi.
- Thẳng thắn và trung thực - Hoàng hậu lặp lại.
Anh chàng Bearn bước về phía cửa, và bằng ánh mắt của mình, chàng kéo theo luôn cả Marguerite đang như bị thôi miên.
Rồi khi tấm rèm cửa đã hạ xuống ngăn cách họ với phòng ngủ, Henri vẫn còn nồng nhiệt thì thầm:
- Cảm ơn, Marguerite. Bà thật xứng đáng là một công chúa nước Pháp. Tôi ra đi mà lòng bình tĩnh. Thay cho tình yêu, tôi sẽ có được tình bạn của bà. Tôi tin tường ở bà: cũng như về phần bà, bà có thể tin tướng ở tôi. Xin tạm biệt bà.
Henri hôn tay xong còn khẽ xiết tay nàng, rồi ông lanh lẹ đi về phía phòng mình. Vừa đi dọc hành lang, ông vừa thầm nhủ:
- Đứa quái quỷ nào ở chỗ cô ta thế nhỉ? Nhà vua ư, hay là quận công d Anjou, hay là quận công d Alençon, hay là quận công de Guise. Phải chăng đó là một người anh, một người em hay là một người tình hoặc là cả hai? Giờ đây mình cảm thấy bực mình vì đã đòi có cuộc hẹn hò với nam tước phu nhân. Nhưng thôi, mình đã hứa với nàng và Dariole vẫn đang đợi mình… Mình e rằng nàng đang chịu thiệt một chút đấy vì việc mình đã ghé qua phòng ngủ của vợ mình rồi mới đến chỗ nàng. Vì, thề có Thánh, cái cô Margot như ông anh vợ mình vẫn gọi, quả là một phụ nữ tuyệt đẹp.
Với bước chân hơi ngập ngừng, Henri de Navarre đi lên cầu thang dẫn tới phòng ở của phu nhân de Sauve.
Marguerite nhìn theo chồng cho tới khi ông đi khuất rồi quay vào phòng. Nàng thấy quận công đã đứng ở cửa phòng. Nhìn ông, nàng như cảm thấy có điều gì ân hận.
Còn quận công có vẻ trầm mặc, cặp lông mày nhíu lại để lộ một nỗi bận tâm chua chát.
- Hôm nay Marguerite trung lập - Ông nói - Trong tám ngày nữa, Marguerite sẽ trở nên thù nghịch.
- A, ông đã nghe hết mọi chuyện à? - Marguerite thốt lên.
- Vậy nàng muốn tôi làm gì khác hơn ở trong cái buồng này?
- Vậy ông thấy rằng tôi xử sự không giống như bà hoàng Navarre xử sự hay sao?
- Không phải thế, mà không giống như người tình của quận công de Guise phải xử sự.
- Thưa ông, tôi có thể không yêu chồng tôi nhưng không ai có quyền đòi hỏi tôi phản bội lại ông ta. Thực lòng mà nói, liệu ông có thể phản bội lại điều bí mật của công chúa Poocxiăng vợ ông không?
- Thôi nào, thôi nào - Quận công vừa nói vừa lắc đầu - Được lắm. Tôi thấy là nàng không còn yêu tôi như hồi nàng kể cho tôi nghe những điều nhà vua âm mưu để chống tôi và những người của tôi.
Lúc đó nhà vua là kẻ mạnh và các ông ở thế yếu. Giờ đây Henri là kẻ yếu và các ông là kẻ mạnh. Ông thấy rõ là tôi vẫn giữ nguyên vai trò ấy đấy chứ.
- Duy chỉ có điều là nàng đã chuyển từ phe này sang phe kia.
- Thưa ông, đó là quyền mà tôi giành được bằng cách cứu mạng ông.
- Được lắm, thưa lệnh bà. Khi hai người tình lìa bỏ nhau thì họ trả lại những gì họ đã trao cho nhau. Đến lượt tôi, khi có dịp, tôi sẽ cứu lệnh bà và thế là chúng ta hết nợ.
Nói tới đó quận công cúi chào và bỏ đi. Marguerite không tỏ ra một cử chỉ nào giữ ông ta lại. Tới phòng ngoài, ông gặp Gillone và được cô dẫn tới tận chỗ cửa sổ tầng một. Ông tìm thấy người hầu của mình trong hào và quay trở về dinh de Guise cùng với anh ta.
Trong lúc đó, Marguerite mơ màng tới đửng bên cửa sổ:
- Đêm tân hôn hay ho thật! Nàng thì thầm - Chồng thì chuồn mất còn người yêu thì bỏ đi.
Cùng lúc đó, ở phía bên kia hào có một cậu học trò đi từ phía Tháp Gỗ tới và hướng ngược về phía cối xay gió Monne, tay chống nạnh, vừa đi vừa hát:
Cớ sao khi anh muốn
Cắn vào mái tóc xinh
Hôn làn môi yêu dấu
Sờ lên ngực cô mình
Thì cô em lại muốn
Như bà phước buồn tênh
Trong tu viện giam mình?
Phải chăng em gìn giữ
Đôi mắt, gò ngực xinh
Vầng trán, làn môi thắm
Cho Diêm vương, cô mình?
Khi sông Mê bến Lú
Đón em rời cõi sinh?
Môi nhợt nhạt tái xanh Là những gì em có
Khi em về địa phủ
Và khi anh chết đi
Gặp em anh sẽ chối
Với hồn ma bóng tối
Rằng em đã là bạn tình của anh
Vậy thì trên dương thế
Đổi ý đi em ơi
Tiếc chi làn môi đỏ
Hãy cho anh hưởng đời
Kẻo một mai về đất
Em lại hối hận thôi
Vì nỡ lòng độc ác
Với anh, cô mình ơi.
Marguerite vừa lắng nghe bài hát vừa mỉm cười với vẻ ưu phiền. Và khi giọng hát của người học trò chìm dần phía xa, làng khép cửa sổ lại và gọi Gillone giúp nàng chuẩn bị đi nằm.
Chú thích:
(1) Ở một số nước, người phụ nữ khi lấy chồng thì mang họ chồng.
Nguồn: http://vnthuquan.org/
